«Όπου κι αν με πήγαν οι θεωρίες μου, ανακάλυψα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί”, είπες κύριε Φρόυντ εν μέσω επιστημονικών δοκιμίων και πρωτοπόρων ψυχαναλυτικών ερευνών, για να συμπληρώσει ο Αντρέ Μπρετόν μέσω του ποιητικού του ακτιβισμού: «Ο άνθρωπος είναι η απάντηση όποια κι αν είναι η ερώτηση» σε μια απόπειρα αφύπνισης  του αντιανθρώπου, ο οποίος επιμένει να νοσεί –παρά τα επιτεύγματά του- και να στρέφεται ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό. Να αρνείται την έξοδό του από το σκοτεινό πλατωνικό του σπήλαιο, διώκοντας με αγριότητα το ίδιο του το φως.

Αν και, στους λευκούς δρόμους της ποίησης, τους γεμάτους άνθη, όλοι μεγαλώνουμε,  θα επισημάνει ο  ψυχαναλυτής και ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος και παράλληλα θα διαπιστώσει  ότι «Λίγοι γενναίοι ακόλουθοι ξεπετσώνουν τα μπράτσα τους και φορούν μεγάλες ομπρέλες μπρος σε καθρέφτες γαλακτερούς».

Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η τραγωδία του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, την οποία επεχείρησε να ξορκίσει δια παντός το κίνημα των υπερρεαλιστών ποιητών, δεν στάθηκε ικανή να αναχαιτίσει τη θηριωδία του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ούτε κι αυτές που βεβήλωσαν τη «μεταπολεμική» περίοδο και που καλά κρατούν στις επαναλήψεις της πικρής μας παγκόσμιας ιστορίας.

 Η μικρή ανθολόγηση που ακολουθεί, με αποσπάσματα από έργα παλαιότερων και σύγχρονων δημιουργών, σκοπό έχει να μας υπενθυμίσει ότι ένας ποιητής ήταν και είναι πάντα εκεί, τόσο ως πνευματική όσο και ως φυσική παρουσία, αποτυπώνοντας – με λέξεις διαλεγμένες – τον ήχο και τον απόηχο της βαρβαρότητας που στιγματίζει την κοινή ανθρώπινη μοίρα, ανεξαρτήτως τόπων και χρόνων. Ο ποιητής μας καλεί να συνοδοιπορήσουμε μαζί του στη νοηματοδότηση των πραγμάτων μέσα από την ομοούσια σύνδεσή μας, την ψυχή. Να ψηλαφίσουμε όχι μόνο το βάθος αλλά και το εύρος της.

Να ανεβούμε λίγο ψηλότερα.

1940-1941: Αλβανικό μέτωπο

(…) Τριγυρίζουμε πάνω στο χιόνι με τις χλαίνες κοκαλιασμένες.

Ποτέ δεν βγήκε ο ήλιος σωστός απ’ τα υψώματα του Μοράβα,

ποτέ δεν έδυσε  ο ήλιος αλάβωτος απ’ τα’ αρπάγια της Τρεμπεσίνας.

Τρεκλίζω στον άνεμο χωρίς άλλο ρούχο, διπλωμένος με το ντουφέκι μου, παγωμένος και ασταθής.

Σαν ήμουν μικρός καθρεφτιζόμουνα στα ρυάκια της πατρίδας μου

δεν ήμουν πλασμένος για πόλεμο (…)

Ν. Βρεττάκος «Ένας στρατιώτης μουρμουρίζει στο Αλβανικό μέτωπο»

1940-1945: Στρατόπεδα συγκέντρωσης

 (…) Έχει η σειρά γέροντας με τα βλέμματα,

μακρινά, στραμμένα προς την αρχή

της διαρκούς εξορίας, έχει νέες

ωραίες γυναίκες, με βλέμματα σκοτεινά,

απ’ την αποτρόπαιη τρομάρα

________

 Νέους με τσακισμένους αυχένες

και χαμηλά τα κεφάλια, σαν θερισμένα (…)

Ζωή Καρέλλη  «Ισραήλ»

 Χιροσίμα: 1945

 (…) Δεν ξεχνώ το τρομερό νέφος που σαβάνωσε
τη Χιροσίμα.
Δεν ξεχνώ τούς 200.000 νεκρούς της Χιροσίμα.
Πέρασαν είκοσι χρόνια από τότε.
Δεν ξεχνώ.
Δεν ξεχνώ την τερατώδη απειλή
κατά της Ανθρωπότητας και του Πολιτισμού.
Δεν ξεχνώ τα λόγια του Αϊνστάιν:
«Σταματήστε τον πυρηνικό ανταγωνισμό, πριν οι άνθρωποι
ξαναγυρίσουν στα σπήλαια και στα τόξα» (…)

Γιάννης Ρίτσος  «Ο Δωδεκάλογος της Γ΄ Μαραθώνιας Πορείας»        

Βιετνάμ:1955-1975

 (…) Πτώματα ακέφαλα χορεύανε τρελά και τρέχανε σα μεθυσμένα όταν βαρούσανε οι καμπάνες

 Τότε, θυμάσαι, που μου λες:

Ετέλειωσεν ο πόλεμος!

Όμως ο Πόλεμος δεν τέλειωσεν ακόμα (…)

Μανόλης Αναγνωστάκης « Ο Πόλεμος »

Συρία: 2012

(…) Τίποτε δεν μας άφησαν

Να πάρουμε μαζί μας

Μόνον αυτή τη φωτογραφία

Αν τη γυρίσετε από την άλλη θα με δείτε

Εσύ είσαι στη φωτογραφία, με ρωτούν

Δεν ξέρω τι να σας πω (…)

Γιώργος Χουλιάρας « Πρόσφυγες»

Ελλάδα: 2021

(…) Σβήνω, σχίζω, πνίγω τις ζωντανές κραυγές

«Πού είσαι, έλα, σε περιμένω

Ετούτη η άνοιξη δεν είναι σαν τις άλλες»

και ξαναρχίζω το πρωί με νέα πουλιά

και λευκά σεντόνια να στεγνώνουν στον ήλιο(…)

Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ «Λέει η Πηνελόπη»  

 

Ευρώπη 2022

(…)Πάγωσε στα χείλια της μάνας

το νανούρισμα

και γίνηκε πολεμικό τραγούδι.

_____

Κι η Αγάπη μας

που τραγουδήσαμε

χτες

κι ονειρευτήκαμε

για αύριο

γίνηκε θρήνος κι ερημιά (…)

Δημήτρης Καταλειφός «Κι ήρθε ο πόλεμος»

 

 

 

 

***Η Χριστίνα Κόλλια είναι συγγραφέας, σύμβουλος ψυχικής υγείας και εμψυχώτρια εργαστηρίων δημιουργικής & θεραπευτικής γραφής

 

Cover photo: https://www.freeimages.com/photo/old-book-1426980

 

The post Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης: Ένας ποιητής ήταν και είναι πάντα εδώ appeared first on Literature.gr.